Weerterbeek
Geschiedenis
De Weerterbeek is ook een door de mens gegraven structuur uit de late middeleeuwen. Weert bloeide tijdens de middeleeuwen op als stad, en daarmee breidden ook haar lakennijverheid en verdedigingsgrachten uit. De toevoer van water daarvoor kon de groei echter niet bijbenen dus klopten de heren van Horne aan bij Bocholt. In 1296 eeuw startte men daar met het graven van een aftakking van de hoger gelegen Abeek.
Folder
Kom meer te weten over het bewogen verleden van de Weerterbeek in de gratis folder uit de reeks Grensgevallen!
Digitale reconstructie trog
Een beek die dwars door de moerassen en beken heen moest lopen? Dat werd opgelost met een trog: een soort houten aquaductje!
De Weerterbeek in vogelvlucht
Met dit filmpje in vogelvlucht over het gebied, brengen we het verdwenen beektraject tussen Bocholt en het IJzeren Man-gebied letterlijk en figuurlijk weer in beeld! Zowel in het landschap als met behulp van animatie kan je zo het traject volgen van de beek.
Het landschap lezen lukt zo alweer een heel stuk makkelijker.
In het landschap
Enkele restanten en meerdere infopunten verraden waar de Weerterbeek liep en schetsen hoe het er vroeger uitzag. Zag jij onze infoborden al?
Op de grensovergang tussen Kreyel en Altweerterheide staat een bijzondere picknickplek. Onder je voeten stroomde tot in 1938 de Weerter- of Bocholterbeek én bevinden zich de funderingen van het oude grenskantoortje…
Partners
Geschiedenis
De Weerterbeek is ook een door de mens gegraven structuur uit de late middeleeuwen. Weert bloeide tijdens de middeleeuwen op als stad, en daarmee breidden ook haar lakennijverheid en verdedigingsgrachten uit. De toevoer van water daarvoor kon de groei echter niet bijbenen dus klopten de heren van Horne aan bij Bocholt. In 1296 eeuw startte men daar met het graven van een aftakking van de hoger gelegen Abeek.
Het beektraject was zo’n 13 kilometer lang en moest op weg van Bocholt naar Weert enkele moerassen en andere beken kruisen. Daarvoor werden houten ‘troggen’, een soort aquaductjes, gebouwd. De beek was als het ware een ader voor de toenmalige economie, maar ze speelde ook politiek een schaduwrol. Wie de zogenaamde kraan aan de bron kan dichtdraaien, heeft immers macht over de ander.
Verder was de Weerterbeek eeuwenlang het onderwerp van discussies en beschuldigingen van omwonende bevolking, nijverheids- en ambachtslui: over te hoge waterafname, over wie het onderhoud van de beek nu eigenlijk op zich moest nemen, welke molen onvoldoende water kreeg, enz.
De functie van de Weerterbeek is na het Ancien Régime weggevallen, waardoor ook behoud en beheer wegvielen. De contouren vervaagden stilaan en verdwenen grotendeels door de intensivering in de landbouw in de 20e eeuw. Van de bedding zijn hier en daar nog fragmenten (al dan niet watervoerend) te vinden in het landschap. Verder duiken de vele molenaars- en onderhoudsdisputen geregeld op in archiefstukken. Goed om weten: de Weerterbeek werd, afhankelijk van dorp tot dorp, ook de Bocholterbeek, de Boshoverbeek of de Weertbeek genoemd.
Foto: Gemeentearchief Weert
Folder
Kom meer te weten over het bewogen verleden van de Weerterbeek in de gratis folder uit de reeks Grensgevallen!
De folder laat je op een beknopte, laagdrempelige maar volledige manier kennismaken met de door politiek getouwtrek en burenruzies gekleurde bestaan van dit middeleeuwse kanaal.
De folder wordt volledig gratis verspreid in de bibliotheken, culturele centra en toeristische diensten van Kinrooi, Bree, Bocholt en Weert. Wil je als school of vereniging graag meerdere exemplaren? Geen probleem: geef ons een seintje en we bezorgen ze per post! Je kan de folder ook digitaal bekijken via deze download.
Digitale reconstructie trog
Een beek die dwars door de moerassen en beken heen moest lopen? Dat werd opgelost met een trog: een soort houten aquaductje!
In de archieven is de technische beschrijving van een 18e-eeuwse renovatie van een van de troggen bewaard, deze komt nu terug tot leven…
In het landschap
Enkele restanten en meerdere infopunten verraden waar de Weerterbeek liep en schetsen hoe het er vroeger uitzag.
Zag jij onze infoborden al? Op 7 plekken langs de voormalige beekloop vertellen de borden je meer over de rol van Weerterbeek in de onmiddellijke omgeving. Via de QR-code neemt het filmpje je mee de hoogte in om het hele traject te overvliegen.
Een ogenschijnlijk lege berm op de landsgrens, langs de weg tussen Bocholt en Weert vormt een kapstok van plaatselijke geschiedenis en duurzame toekomst. We staan immers temidden van klimaatbuffer Wijffelterbroek, Kettingdijk en Smeetshof. We richtten er een toegankelijke picknickplek in waar 2 infoborden het omgevingsverhaal vertellen. In 1957 metselden beide buur-burgemeesters een tegeltableau in in de voorgevel van het grenskantoortje. Dit kunstwerkje stond symbool voor het aanhalen van de gemeentelijke banden na 700 jaar strijd over het beheer van de strategisch belangrijke Weerterbeek. Het ging verloren bij de afbraak van het kantoortje in de jaren 1980, maar een getrouwe reproductie van het tegeltableau staat vanaf vandaag centraal op de picknickplaats. Ook de met haagjes afgezette omtrek van de plek verwijst naar de countouren van het vroegere douanekantoortje.
